Wśród przyczyn poronień samoistnych istotną rolę odgrywają czynniki genetyczne, stąd  badania genetyczne stanowią ważną część diagnostyki. Jednym z takich badań, jest  badanie w kierunku trombofilii wrodzonej – genetycznej skłonności do tworzenia się zakrzepów żylnych, rzadziej tętniczych. Trombofilia może prowadzić do poronienia, w tym również do poronień nawracających, wewnątrzmacicznej śmierci płodu, przedwczesnego oddzielenia się łożyska, a  także stanu przedrzucawkowego. Przeprowadzenie wywiadu w  kierunku trombofilii jest rekomendowane przez Polskie Towarzystwo Ginekologów i  Położników u wszystkich kobiet z powtarzającymi się poronieniami. Wspomniany wywiad obejmuje pytania dotyczące występowania choroby zakrzepowo-zatorowej, udarów, zawałów, zakrzepicy żylnej oraz choroby wieńcowej zarówno u Pacjentki, jak i u jej krewnych pierwszego stopnia. W  przypadku dodatniego wywiadu konieczne jest wykonanie diagnostyki m. in. w kierunku mutacji typu Leiden czynnika V, mutacji genu protrombiny. Szacuje się, że mutacja Leiden w  czynniku V odpowiada za ok. 20% powikłań położniczych, zaś mutacja w genie protrombiny dotyczy ok. 10% przypadków.

Informacja o badaniu

Badanie pozwala na ocenę ryzyka zaburzeń układu krzepnięcia związanego z  mutacją genów: MTHFR, F2  (Protrombiny), F5 (V Leiden, R2) oraz  SERPINE 1 (PAI-1) (Tabela I) opartego na  metodzie multiplex PCR z  wykorzystaniem sekwenatora SeqStudio Genetic Analyzer (Applied Biosystems) i  zestawu Devyser Thrombophilia, który obejmuje diagnostykę Czynnika V Leiden, G1691A/R506Q (jeden z  najważniejszych genetycznych czynników ryzyka wystąpienia trombofilii, którego mutacja występuje u 20-50% pacjentów z chorobą zakrzepowo-zatorową); Czynnika V R2, H1299R (heterozygotyczność FV R2 i FV Leiden jest związana ze zwiększonym ryzykiem zakrzepicy żylnej, w  porównaniu do  obserwowanego czynnika FV Leiden heterozygot występującego samodzielnie); Protrombiny/Czynnik II, G20210A (nosiciele mutacji mają podwyższone ryzyko zakrzepicy, znacznie zwiększone ryzyko w połączeniu z mutacją FV Leiden); MTHFR (5,10-Methylenetetrahydrofolate Reductase), C677T (homozygotyczne predyspozycje do zakrzepicy w  obecności dodatkowych czynników ryzyka); MTHFR, A1298C (związek heterozygotyczności dla MTHFR C677T i MTHFR A1298C jest uważany za czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych) i  PAI-1/SERPINE1 4G/5G (Inhibitor Aktywatora Plazminogenu) – allel 4G jest uważany za łagodny czynnik ryzyka VTE i zawału mięśnia sercowego.

Enzym reduktaza metylenotetrahydrofolianu kodowany przez gen MTHFR jest zaangażowany w przemiany kwasu foliowego warunkującego prawidłowy rozwój układu nerwowego płodu, serca i  twarzoczaszki. Wskazany enzym odpowiada również za właściwe stężenie homocysteiny w surowicy krwi. W przypadku osób, u których występuje polimorfizm C677T genu MTHFR w układzie heterozygotycznym (CT) aktywność enzymu jest obniżona do 60% w porównaniu do aktywności wyjściowej, natomiast u homozygot (TT) do 30%.  Polimorfizm A1298C zarówno w wariancie hetero- jak i homozygotycznym charakteryzuje się łagodniejszą manifestacją kliniczną. Obniżenie aktywności enzymu prowadzi z kolei do zwiększenia stężenia homocysteiny, która w przypadku kobiet ciężarnych wywiera działanie embriotoksyczne, zaburzając zagnieżdżenie zarodka, a także skutkuje obniżonym stężeniem folianów. Z kolei u kobiet będących nosicielkami nieprawidłowego wariantu genu protrombiny (G20210A) stwierdza się zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia poronień, zwłaszcza we wczesnej ciąży, a także odklejenia łożyska. U kobiet ciężarnych nosicielstwo heterozygotycznego wariantu genu FV (G1691A) może prowadzić do poronień (II trymestr ciąży),  wystąpienia stanu przedrzucawkowego, odklejenia łożyska i obumarcia płodu.

Obecność genotypu 4G/4G wiąże się ze zwiększonym stężeniem PAI-1 w surowicy krwi, co powoduje redukcję nasilenia fibrynolizy.

Tabela I. Badane warianty genów MTHFR, F2, F5, PAI-1.

Wskazanie do badania

• U Pacjentów, u których w rodzinie wystąpiły zaburzenia zatorowo-zakrzepowe
• W przypadku wystąpienia epizodu zatorowości płucnej lub udaru mózgu w młodym wieku
• U kobiet przed podjęciem decyzji o stosowaniu antykoncepcji hormonalnej lub przed rozpoczęciem hormonalnej terapii zastępczej
• W przypadku martwego urodzenia lub poronienia płodu bez wad rozwojowych po pierwszym trymestrze ciąży.
• U dotychczas zdrowych osób narażonych na dodatkowe środowiskowe czynniki ryzyka, takie, jak operacja i unieruchomienie, choroba nowotworowa, niewydolność krążenia, miażdżyca zarostowa tętnic, hipercholesterolemia, cukrzyca, otyłość, palenie tytoniu, a także w  przypadku ciąży, połogu oraz u osób powyżej 60 r.ż.
• Dodatkowo – w przypadku stwierdzenia występowania predyspozycji genetycznej do choroby zakrzepowo-zatorowej u któregoś z członków rodziny zaleca się wykonanie badań również wśród krewnych Pacjenta.

Materiał do badania

Krew pełna pobrana na EDTA (Pacjent nie musi być na czczo).

Uwaga! Jeśli Pacjent miał przetaczaną krew, należy odczekać min. 2 miesiące przed pobraniem krwi do badania genetycznego.

Skierowanie

Badanie można wykonać w ramach kontraktu NFZ po kwalifikacji Pacjenta w  Poradni Genetycznej na  podstawie wywiadu rodzinnego i dokumentacji medycznej (konieczne jest skierowanie od lekarza rodzinnego do Poradni Genetycznej, który ma  podpisaną umowę z NFZ) lub odpłatnie jako badanie prywatne.

Czas oczekiwania

Do 20 dni roboczych.

Cena badania