Jeśli planujesz przyjmować lub stosujesz doustne środki antykoncepcyjne, powinnaś wykonać te badania: wykrywanie nieprawidłowych wariantów w genach MTHFR, F2, F5, PAI-1, PROS1, PROC i BRCA1. Należy pamiętać, że stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych jest związane z ryzykiem wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej oraz zwiększeniem ryzyka zachorowania na nowotwór piersi. Wykazano także, że istnieje związek pomiędzy stosowaniem doustnej antykoncepcji a wyższym ryzykiem rozwoju raka szyjki macicy.
Informacja o badaniu
Badanie pozwala na ocenę ryzyka zaburzeń układu krzepnięcia związanego z mutacją genów: MTHFR, F2 (Protrombiny), F5 (V Leiden, R2) oraz SERPINE 1 (PAI-1) (Tabela I) opartego na metodzie multiplex PCR z wykorzystaniem sekwenatora SeqStudio Genetic Analyzer (Applied Biosystems) i zestawu Devyser Thrombophilia, który obejmuje diagnostykę Czynnika V Leiden, G1691A/R506Q (jeden z najważniejszych genetycznych czynników ryzyka wystąpienia trombofilii, którego mutacja występuje u 20-50% pacjentów z chorobą zakrzepowo-zatorową); Czynnika V R2, H1299R (heterozygotyczność FV R2 i FV Leiden jest związana ze zwiększonym ryzykiem zakrzepicy żylnej, w porównaniu do obserwowanego czynnika FV Leiden heterozygot występującego samodzielnie); Protrombiny/Czynnik II, G20210A (nosiciele mutacji mają podwyższone ryzyko zakrzepicy, znacznie zwiększone ryzyko w połączeniu z mutacją FV Leiden); MTHFR (5,10-Methylenetetrahydrofolate Reductase), C677T (homozygotyczne predyspozycje do zakrzepicy w obecności dodatkowych czynników ryzyka); MTHFR, A1298C (związek heterozygotyczności dla MTHFR C677T i MTHFR A1298C jest uważany za czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych) i PAI-1/SERPINE1 4G/5G (Inhibitor Aktywatora Plazminogenu) – allel 4G jest uważany za łagodny czynnik ryzyka VTE i zawału mięśnia sercowego.
Enzym reduktaza metylenotetrahydrofolianu kodowany przez gen MTHFR jest zaangażowany w przemiany kwasu foliowego warunkującego prawidłowy rozwój układu nerwowego płodu, serca i twarzoczaszki. Wskazany enzym odpowiada również za właściwe stężenie homocysteiny w surowicy krwi. W przypadku osób, u których występuje polimorfizm C677T genu MTHFR w układzie heterozygotycznym (CT) aktywność enzymu jest obniżona do 60% w porównaniu do aktywności wyjściowej, natomiast u homozygot (TT) do 30%. Polimorfizm A1298C zarówno w wariancie hetero- jak i homozygotycznym charakteryzuje się łagodniejszą manifestacją kliniczną. Obniżenie aktywności enzymu prowadzi z kolei do zwiększenia stężenia homocysteiny, która w przypadku kobiet ciężarnych wywiera działanie embriotoksyczne, zaburzając zagnieżdżenie zarodka, a także skutkuje obniżonym stężeniem folianów. Z kolei u kobiet będących nosicielkami nieprawidłowego wariantu genu protrombiny (G20210A) stwierdza się zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia poronień, zwłaszcza we wczesnej ciąży, a także odklejenia łożyska. U kobiet ciężarnych nosicielstwo heterozygotycznego wariantu genu FV (G1691A) może prowadzić do poronień (II trymestr ciąży), wystąpienia stanu przedrzucawkowego, odklejenia łożyska i obumarcia płodu.
Obecność genotypu 4G/4G wiąże się ze zwiększonym stężeniem PAI-1 w surowicy krwi, co powoduje redukcję nasilenia fibrynolizy.
Tabela I. Badane warianty genów MTHFR, F2, F5, PAI-1.
| Gen/locus/ sekwencja referencyjna | Badany wariant | Genotyp wg HGVS v.20.05 na poziomie DNA/na poziomie białka |
| Protrombina/11p11.2
NM_000506.5 |
G20210A
(rs1799963) |
NM_000506.5:c.*97G>A
Region 3’UTR genu |
| F5/1q24.2
NM_000130.5 |
R506Q(rs6025) | NM_000130.5:c.1601G>A NP_000121.2:p.(Arg534Gln) |
| H1299R
(rs1800595) |
NM_000130.5:c.3980A>G
NP_000121.2:p.(His1327Arg) |
|
| PAI-1/7q22.1
NG_013213.1 |
675 4G/5G (rs1799889) | NG_013213.1:g.[4332dup];[4329_4332=]
Region promotorowy genu |
| MTHFR/1p36.2
NM_005957.5 |
C677T
(rs1801133) |
NM_005957.5:c.665C>T
NP_005948.3:p.(Ala222Val) |
| MTHFR/1p36.2 | A1298C
(rs1801131) |
NM_005957.5:c.1286A>C
NP_005948.3:p.(Glu429Ala) |
Badanie przeprowadza się z zastosowaniem wymaganych kontroli i zgodnie z uznanymi standardami międzynarodowymi. Za wynik PRAWIDŁOWY uznaje się brak zmiany w badanych wariantach allelicznych względem sekwencji referencyjnej. Nie można jednocześnie wykluczyć obecności mutacji/polimorfizmów w regionach genu innych niż badane. Prawidłowy wynik nie wyklucza także nosicielstwa mutacji/polimorfizmów innych genów związanych ze zwiększonym ryzykiem wystąpieniem żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Wynik NIEPRAWIDŁOWY to obecność zmiany typu mutacja w badanym wariancie względem sekwencji referencyjnej w układzie homo- lub heterozygotycznym.
Dla wariantów polimorficznych określa się jedynie układ alleliczny (homozygota lub heterozygota). Znaczenie kliniczne wariantów polimorficznych należy rozważyć zgodnie z aktualną wiedzą naukowo-medyczną oraz w odniesieniu do stanu klinicznego Pacjenta.
Zapraszamy na badania.
Wskazanie do badania
- U Pacjentów, u których w rodzinie wystąpiły zaburzenia zatorowo-zakrzepowe
- W przypadku wystąpienia epizodu zatorowości płucnej lub udaru mózgu w młodym wieku
- U kobiet przed podjęciem decyzji o stosowaniu antykoncepcji hormonalnej lub przed rozpoczęciem hormonalnej terapii zastępczej
- W przypadku martwego urodzenia lub poronienia płodu bez wad rozwojowych po pierwszym trymestrze ciąży.
- U dotychczas zdrowych osób narażonych na dodatkowe środowiskowe czynniki ryzyka, takie, jak operacja i unieruchomienie, choroba nowotworowa, niewydolność krążenia, miażdżyca zarostowa tętnic, hipercholesterolemia, cukrzyca, otyłość, palenie tytoniu, a także w przypadku ciąży, połogu oraz u osób powyżej 60 r.ż.
- Dodatkowo – w przypadku stwierdzenia występowania predyspozycji genetycznej do choroby zakrzepowo-zatorowej u któregoś z członków rodziny zaleca się wykonanie badań również wśród krewnych Pacjenta.
Materiał do badania
Krew pełna pobrana na EDTA (Pacjent nie musi być na czczo).
Uwaga! Jeśli Pacjent miał przetaczaną krew, należy odczekać min. 2 miesiące przed pobraniem krwi do badania genetycznego.
Skierowanie
Badanie można wykonać w ramach kontraktu NFZ po kwalifikacji Pacjenta w Poradni Genetycznej na podstawie wywiadu rodzinnego i dokumentacji medycznej (konieczne jest skierowanie od lekarza rodzinnego do Poradni Genetycznej, który ma podpisaną umowę z NFZ) lub odpłatnie jako badanie prywatne.
Czas oczekiwania
Do 20 dni roboczych.
Informacja o badaniu
Procedura diagnostyczna oceny ryzyka zaburzeń układu krzepnięcia związanego z obecnością nieprawidłowych wariantów genów PROS1 i PROC (Tabela I) oparta na metodzie sekwencjonowania z wykorzystaniem sekwenatora SeqStudio Genetic Analyzer (Applied Biosystems). Obecność wariantów nieprawidłowych w ww. genach zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń układu krzepnięcia związane z niedoborem biała C lub S.
Tabela I. Badane warianty genów PROS1, PROC.
| Gen/locus/sekwencja referencyjna | Badany wariant | Genotyp wg HGVS v.20.05 na poziomie DNA/na poziomie białka |
| PROS1/3q11.1
NG_009813.1 NM_000313.3 |
c.1063C>T
(rs387906674) |
LRG_572t1:c.1063C>T
LRG_572p1:p.(Arg355Cys) |
| c.773A>G
(rs121918473) |
LRG_572t1:c.773A>G
LRG_572p1:p.(Asn258Ser) |
|
| c.2031A>T
(rs267606981) |
LRG_572t1:c.2031A>T
LRG_572p1:p.(Ter677Tyr) |
|
| c.835C>T
(rs121918475) |
LRG_572t1:c.835C>T
LRG_572p1:p.(Gln279Ter) |
|
| PROC/2q14.3
NG_016323.1 NM_000312.3 |
c.925G>A
(rs121918146) |
LRG_599t1:c.925G>A
LRG_599p1:p.(Ala309Thr) |
| c.185A>C
(rs121918148) |
LRG_599t1:c.185A>C
LRG_599p1:p.(Glu62Ala) |
|
| c.226G>A
(rs121918149) |
LRG_599t1:c.226G>A
LRG_599p1:p.(Val76Met) |
Badania przeprowadza się w obecności kontroli uzyskując dla nich prawidłowe wyniki. Za WYNIK PRAWIDŁOWY uznaje się brak wariantów patogennych w obrębie analizowanej sekwencji, w obu allelach badanych genów. Wynik prawidłowy nie wyklucza obecności nieprawidłowych wariantów w pozostałych fragmentach genów objętych badaniem. Prawidłowy wynik NIE WYKLUCZA nosicielstwa wariantów patogennych w innych genach związanych ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na nowotwory. WYNIK NIEPRAWIDŁOWY to obecność, w obrębie analizowanej sekwencji, wariantów patogennych/prawdopodobnie patogennych/o nieznanym znaczeniu w układzie homo- lub heterozygotycznym w którymkolwiek z analizowanych genów.
Wskazanie do badania
- U Pacjentów, u których w rodzinie wystąpiły zaburzenia zatorowo-zakrzepowe
- W przypadku wystąpienia epizodu zatorowości płucnej lub udaru mózgu w młodym wieku
- U kobiet przed podjęciem decyzji o stosowaniu antykoncepcji hormonalnej lub przed rozpoczęciem hormonalnej terapii zastępczej
- W przypadku martwego urodzenia lub poronienia płodu bez wad rozwojowych po pierwszym trymestrze ciąży.
- U dotychczas zdrowych osób narażonych na dodatkowe środowiskowe czynniki ryzyka, takie, jak operacja i unieruchomienie, choroba nowotworowa, niewydolność krążenia, miażdżyca zarostowa tętnic, hipercholesterolemia, cukrzyca, otyłość, palenie tytoniu, a także w przypadku ciąży, połogu oraz u osób powyżej 60 r.ż.
- Dodatkowo – w przypadku stwierdzenia występowania predyspozycji genetycznej do choroby zakrzepowo-zatorowej u któregoś z członków rodziny zaleca się wykonanie badań również wśród krewnych Pacjenta.
Materiał do badania
Krew pełna pobrana na EDTA (Pacjent nie musi być na czczo).
Uwaga! Jeśli Pacjent miał przetaczaną krew, należy odczekać min. 2 miesiące przed pobraniem krwi do badania genetycznego.
Skierowanie
Badanie można wykonać w ramach kontraktu NFZ po kwalifikacji Pacjenta w Poradni Genetycznej na podstawie wywiadu rodzinnego i dokumentacji medycznej (konieczne jest skierowanie od lekarza rodzinnego do Poradni Genetycznej, który ma podpisaną umowę z NFZ) lub odpłatnie jako badanie prywatne.
Czas oczekiwania
Do 20 dni roboczych.
Wyniki badań dowodzą, że stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych przez kobiety (w wieku do 25 lat) będące nosicielkami mutacji genu BRCA1 związane jest ze zwiększonym ryzykiem rozwoju nowotworu piersi. Wskazuje się, że stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej przez więcej niż 5 lat, zwłaszcza w młodym wieku, zwiększa ryzyko rozwoju nowotworu piersi nawet o 35%. Wyniki badań wskazują również na kilkakrotne zwiększenie ryzyka rozwoju nowotworu piersi u kobiet z rodzin z agregacją zachorowań na nowotwór piersi – w rodzinach z cechami zespołów: HBC-ss (ang. hereditary breast cancer; zespół dziedzicznego nowotworu piersi specyficznego narządowo), HBOC (ang. hereditary breast ovarian cancer; zespół dziedzicznego nowotworu piersi/jajnika) i w ich przypadku zaleca się unikania antykoncepcji hormonalnej1,2.
Wykonanie badania w kierunku obecności nieprawidłowych wariantów w genie BRCA1 zaleca się u każdej młodej kobiety decydującej się na stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej.
1 Narod SA, i in.: Oral contraceptives and the risk of breast cancer in BRCA1 and BRCA2 mutation carriers. J Natl Cancer Inst 2002; 94: 1773-1779. 59.
2Grabrick DM, i in.: Risk of breast cancer with oral contraceptive use in women with a family history of breast cancer. JAMA 2000; 284: 1791-1798.
Informacja o badaniu
Celem badania jest wykrycie najczęściej występujących w populacji polskiej nieprawidłowych wariantów w genie BRCA1 (Tabela I) metodą sekwencjonowania z wykorzystaniem sekwenatora SeqStudio Genetic Analyzer (Applied Biosystems). Obecność mutacji w ww. genie zwiększa ryzyko rozwoju niektórych nowotworów: m. in. raka piersi, jajników, jelita grubego.
Tabela I. Badane warianty genu BRCA1.
| Gen/locus/sekwencja referencyjna | Badany wariant | Genotyp wg HGVS v.20.05 na poziomie DNA/na poziomie białka |
| BRCA1/17q21 | 5382insC
(rs80357906) |
LRG_292:g.160921= NP_009225.1:p.(Gln1756=) |
| C61G
(rs28897672) |
LRG_292:g.111497= NP_009225.1:p.(Cys61=) | |
| 4153delA
(rs80357711) |
LRG_292:g.126488= NP_009225.1:p.(Glu1346=) | |
| C64R
(rs80357064) |
LRG_292:g.111506= NP_009225.1:p.(Cys64=) | |
| 185delAG
(rs80357914) |
LRG_292:g.93953_93954= NP_009225.1:p.(Glu23=) | |
| 3819del5
(rs80357609) |
LRG_292:g.12648= NP_009225.1:p.(Val1234=) | |
| 3896delT
(rs80357798) |
LRG_292:g.126232= NP_009225.1:p.(Leu1260=) |
Badania przeprowadza się w obecności kontroli uzyskując dla nich prawidłowe wyniki. Za WYNIK PRAWIDŁOWY uznaje się brak wariantów patogennych w obrębie analizowanej sekwencji, w obu allelach badanych genów. Wynik prawidłowy nie wyklucza obecności nieprawidłowych wariantów w pozostałych fragmentach genów objętych badaniem. Prawidłowy wynik NIE WYKLUCZA nosicielstwa wariantów patogennych w innych genach związanych ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na nowotwory. WYNIK NIEPRAWIDŁOWY to obecność, w obrębie analizowanej sekwencji, wariantów patogennych/prawdopodobnie patogennych/o nieznanym znaczeniu w układzie homo- lub heterozygotycznym w którymkolwiek z analizowanych genów.
Wskazanie do badania
- Mnogie zachorowania na raka piersi lub jajnika w rodzinie w linii prostej
- Mnogie nowotwory różnych lokalizacji u tej samej osoby (zwłaszcza, jeśli jednym z nich jest rak jajnika)
- Potwierdzona w testach molekularnych obecność mutacji BRCA1 w rodzinie
- Stosowanie lub zamiar stosowania doustnej antykoncepcji hormonalnej poniżej 25 r.ż.
Materiał do badania
Krew pełna pobrana na EDTA (Pacjent nie musi być na czczo).
Uwaga! Jeśli Pacjent miał przetaczaną krew, należy odczekać min. 2 miesiące przed pobraniem krwi do badania genetycznego.
Skierowanie
Badanie można wykonać w ramach kontraktu NFZ po kwalifikacji Pacjenta w Poradni Genetycznej na podstawie wywiadu rodzinnego i dokumentacji medycznej (konieczne jest skierowanie od lekarza rodzinnego do Poradni Genetycznej, który ma podpisaną umowę z NFZ) lub odpłatnie jako badanie prywatne.
Czas oczekiwania
Do 20 dni roboczych.