PSA to swoisty antygen sterczowy (z ang. Prostate Specific Antigen), białko specyficzne dla nasienia, czyli ejakulatu. Do wytwarzania PSA dochodzi w komórkach nabłonka kanalików prostaty.
Swoisty antygen sterczowy u zdrowych mężczyzn jest uwalniany z prawidłowych komórek stercza do krwiobiegu jedynie w śladowych ilościach. Jeśli jednak mężczyzna choruje na raka prostaty, następuje znaczny wzrost poziomu PSA we krwi. PSA ma szerokie zastosowanie w praktyce klinicznej jako
marker nowotworu prostaty.
Badanie PSA jest skuteczne. Stosowane jest zwłaszcza w celu wykrycia bądź wykluczenia nowotworu prostaty we wczesnej jego fazie. PSA daje większe szanse na wyleczenie choroby w przypadku jej wystąpienia.
Badanie PSA jest obowiązkowe dla mężczyzn po 50 roku życia, którzy muszą je powtarzać co roku.
Niektórzy mężczyźni, u których w rodzinie były już przypadki zachorowań na choroby prostaty, powinni zacząć wykonywać badanie PSA już w wieku 40 lat. Oznaczenie markerów PSA było przełomowe w leczeniu chorób prostaty. Antygen sterczowy PSA pozwala na wczesne wykrycie raka prostaty. Wyniki badania PSA przekraczające wartość 10,0 ng/ml powinny budzić u pacjenta i lekarza obawę istnienia nowotworu prostaty. Takie wyniki są wskazaniem do dalszej diagnostyki raka prostaty, wykonuje się wówczas biopsję stercza.

Czynniki wpływające na stężenie PSA we krwi

W prawidłowych warunkach poziom PSA w surowicy krwi zależny jest od:

• męskich hormonów płciowych (androgenów),
• wieku – stężenie PSA rośnie wraz z wiekiem i u mężczyzn zdrowych wzrasta o 0,04ng/ml w ciągu roku,
• objętości stercza – na każdy centymetr sześcienny tkanki prostaty notuje się wzrost poziomu PSA o 4%,
• rasy – Afroamerykanie mają wyższe stężenie PSA niż mężczyźni rasy białej,
• ejakulacji – powoduje ona podwyższenie poziomu PSA we krwi, co może być przyczyną błędnych wyników badania.

W warunkach patologicznych wzrost stężenia PSA spowodowany jest uszkodzeniem komórek prostaty, co sprzyja ułatwionemu przenikaniu antygenu do krwi.
W przypadku podwyższonego poziomu PSA we krwi można przypuszczać toczący się w sterczu proces chorobowy. Najczęstsze choroby prostaty, powodujące wzrost PSA w surowicy to:

• rak prostaty ;
• przerost prostaty;
• zapalenie gruczołu krokowego.

Źródło portal.abczdrowie.pl